Coğrafik Profil:

Türkiye toprakları Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarının birbirine en yakın olduğu noktada olup Avrupa’nın Asya ile birleşme noktasında yer alır. Coğrafik olarak, kuzey yarımkürede, ekvator ila kuzey kutbunun orta noktalarında, 36 n 42 derece boylam ve 26 e 45 derece enlemde yer alan Türkiye dikdörtgen biçimli- 550 kilometre genişlik ve yaklaşık 1500 kilometre uzunluğundadır.

Bu lokasyon itibariyle, Anadolu’nun merkezi toprakları tarihte daimi olarak yerini almış ve büyük medeniyetlerin çıkış noktası olmuştur. 3 kıtaya ulaşan karasal bağlantıları ve 3 tarafının denizlerle çevrili olması nedeniyle ticaret merkezi olarak da dikkati çekmiştir.

Bölge:

Türkiye, gölleri de hesaba katıldığında 814,578 kilometre kareye yayılır ki bunun da 790,200’ü Asya’da ve 24,378’i Avrupa’da yer alır. 

Sınırlar:

Toplamda 2,949 kilometre karasal sınırlara sahip Türkiye’nin adalar da dâhil olmak üzere kıyı şeridi 8,333 kilometreye varır. Karasal komşuları arasında 2 Avrupa, 6 da Asya ülkesi vardır. Kuzey Doğu’dan Gürcistan’la 276 kilometre, Doğu’dan Ermenistan’la 328 ve Azerbaycan’la (Nahcivan) 18 kilometre karasal sınırı bulunmaktadır. 

Hâlihazırdaki formunu 1939’da Hatay Cumhuriyet’inin Türkiye’ye katılmasıyla birlikte alan Ortadoğu’ya olan konumu, Güneydoğu’sunda bulunan İran ile 560 kilometre, Güney’de Irak ile 384 kilometre ve Suriye ile de 911 kilometre kara sınırı şeklindedir.

Türkiye, Avrupa kıtasında 203 kilometreyle Yunanistan’a ve 269 kilometreyle Bulgaristan’a komşudur.

Coğrafik Bölgeler:

Türkiye, genel anlamda 7 bölgeye ayrılır: Karadeniz, Marmara, Ege, Akdeniz, İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu.

Karadeniz boyunca süregelen Kuzey Anadolu’nun engebeli toprakları dar ama uzun bir kemeri andırır v e Türkiye’nin tüm topraklarının 1/6’sını oluşturur.

Marmara Bölgesi, Türkiye’nin Marmara Denizini kuşatan tüm Avrupa yakasını ve hatta Kuzeybatı Anadolu düzlüklerini kapsar. Türkiye’nin, Güneydoğu Anadolu’dan sonra en küçük bölgesi olmasının yanında tüm bölgelerdekinden daha fazla nüfus yoğunluğuna sahiptir.

Bölgedeki en yüksek tepe 2543 metreyle Uludağ olup Kış Sporları ve Turist Merkezidir. Bölgenin Anadolu kısmında Doğu’dan Batı’ya verimli topraklar uzanır.

Ege Bölgesi Ege Kıyısından Anadolu’nun içlerinde değin uzanır. Deniz kıyıları ve iç bölgeler arasında hem ekonomik ve sosyal açıdan hem de coğrafik anlamda büyük farklılıklar vardır.

Genel olarak, bölgedeki düzlükler Doğu’dan Batıya doğru paralel uzanırken dağlar da denize dik konumdadır. Gediz, Küçük Menderes ve Bakırçay nehirlerinin içinden geçtiği düzlükler bu nehirlerin adını alırlar.

Türkiye’nin Güney’inde bulunan Akdeniz bölgesinde Batı ve İç Toroslar kıyı şeridine yakın yükselir.  Amanos Sıradağları da bu bölgede yer alır.

İç Anadolu tam olarak Türkiye’nin ortasında olup diğer bölgelere nazaran daha az dağlıktır. Bölgenin ana tepeleri Karadağ, Karacadağ, Hasandağ ve 3,917 metreyle Erciyes’tir. 

Doğu Anadolu; Türkiye’nin en büyük ve en yüksek bölgesi olup ¾’ü 1500-2000 metre arası irtifadaki platoları, ovalarıyla münferit ve sıradağlardan oluşur.

Dağlar: Bölgede Nemrut, Süphan, Tendürek gibi sönmüş volkanlar başta olmak üzere Türkiye’nin 5,165 metrelik en büyük tepesi olan Ağrı (Ararat) bu bölgededir.

Aynı zamanda, Murat nehri boyunca uzanan ve Fırat’a karışan birçok düzlük bulunmakta olup bunlar Malazgirt, Muş, Çapakçur, Uluova ve Malatya’da bulunmaktadır.

Güneydoğu Anadolu manzarasının sürekliliğiyle dikkat çekse de bölgenin Doğu kısmı Batı’dan daha engebelidir.

Kıyı Şeridi: 

 Türkiye’nin, Kuzey’de Karadeniz, Güney’de Akdeniz, Batı’da Ege olmak üzere 3 tarafı denizle çevrilidir. Kuzeybatı ’da ayrıca, Çanakkale ve Boğaziçi arasında önemli bir iç deniz olan Marmara Denizi yer almakta olup Karadeniz ile dünyanın kalanını birleştiren suyollarına haizdir.

Karadeniz’deki dağlar kıyıya paralel uzanırlar ve kıyılar çok fazla girinti çıkıntı arz etmeyen düzgün bir satıh oluştururlar. Türkiye’deki Karadeniz kıyısı 1,595 kilometre olup % 17 tuzluluk oranına sahiptir.

Akdeniz kıyısı 1,577 kilometreye uzansa da burada da dağlar kıyı şeridine paralel uzanır ve tuzluluk oranı Karadeniz’in neredeyse iki katıdır. 

Ege kıyıları Akdeniz kıyılarının devamı niteliğinde olmakla beraber dağların Ege Denizine dik konumu nedeniyle oldukça düzensiz bir yerleşimdedir. Sonuç olarak da deniz kıyıları 2,800 kilometreden fazla bir alana uzanmakta olup birçok adayla karşı karşıyadır.

Marmara Denizi tamamıyla doğal sınırlar içinde 11,350 kilometrekareye yayılır. Marmara Denizi kıyı şeridi 1,000 kilometre uzunluğundadır ve Boğaz üzerinden Karadeniz’e, Çanakkale üzerinden de Akdeniz’e ulaşır.

Nehirler:   

Türkiye’nin çoğu nehri ülkeyi çevreleyen denizlere akar. Fırat ve Dicle Irak’ta birleşir ve İran Körfezine dökülürler. Türkiye’nin en uzun nehirleri; Kızılırmak, Yeşilırmak ve Sakarya Karadeniz’e dökülür. Susurluk, Biga ve Gönen Marmara’ya, Gediz, Küçük Menderes, Büyük Menderes ve Meriç Ege’ye ve Seyhan, Ceyhan ve Göksu da Akdeniz’e dökülür.

Göller:

Göl sayılarına bakılırsa, Doğu Anadolu en zengin olan bölgedir. En büyük göl olan Van Gölü (3,713 kilometre ile) Erçek, Çıldır ve Hazar gölleri bu bölgededir.  Toroslar bölgesinde de Beyşehir, Eğirdir ve acı suya sahip Burdur ve Acıgöller gibi birçok göl mevcuttur. Marmara Bölgesi çevresinde Sapanca, İznik, Ulubat, Manyas, Terkos, Küçükçekmece ve Büyükçekmece gibi göller bulunur.

İç Anadolu’daki Tuz Gölü Türkiye’deki en büyük 2. göldür ve bu göl sığ ve tuzludur. Akşehir ve Eber gölleri de bu bölgede yer alır. Son 30 yıldaki baraj inşaatları sonucu birçok baraj oluşmuş, 1990’da Ocak ayından itibaren su toplamaya başlayan Atatürk Barajı’yla birlikte Keban, Karakaya, Altınkaya, Adıgüzel, Kılıçkaya, Karacaören, Menzelet, Kapulukaya, Hirfanlı, Sarıyar ve Demirköprü bunların en güzel örneklerindendir. 

İklim: 

Coğrafik konumu itibariyle ılıman bir iklime sahip olan Türkiye, doğal değişken peyzajı ve özellikle de kıyıya paralel inen dağlarından mütevellit, iklim şartlarında bölgeler arası ciddi farklılıklar arz eder. Kıyı şeridi bölgeleri daha hafif koşulları yaşarken, İç Anadolu platoları şiddetli yaz şartları ve az yağışlı soğuk kışlar geçirir.